Hoe bepaal je nou hoever je bent in je herstel? Om dat te kunnen bepalen is het goed om te weten hoe een herstelproces er uitziet. In de formele zorg word wel vaak gesproken over je herstelproces, maar word er niet of nauwelijks uitgelegd hoe dat proces er nou eigenlijk uitziet. Er is gebleken dat mensen die in een herstelproces hebben gezeten het achteraf gezien fijn hadden gevonden om te weten hoe het proces is ingedeeld, ze hadden dan een houvast gehad met positief effect.
Het herstelproces is ingedeeld in vier fasen:
- Overweldiging door de aandoening;
- Worstelen met de aandoening
- Leven met de aandoening
- Leven voorbij de aandoening
1. Overweldiging door de aandoening:
Dit is de periode waarin een stuk besef plaatsvind, je voelt dat er iets niet goed zit. In deze periode voel je je vaak hopeloos, machteloos en eenzaam. Je weet niet meer wat je moet doen, kunt doen. Vaak trek je je steeds meer terug uit het sociale leven omdat je op onbegrip stuit, omdat je de omgeving niet tot last wilt zijn. Zelfwaarde en zelfvertrouwen zijn zo goed als weg of bevatten alleen maar negatieve elementen.
2. Worstelen met de aandoening:
In deze fase ben je voornamelijk aan het vechten, worstelen, met jezelf. Hoe ga je verder? Ga je verder? De levensvraag is hier het sterkst aanwezig. In deze periode heerst twijfel, acceptatie, onbegrip, verzet tegen de aandoening. Je hebt het gevoel geen grip op je leven te hebben, onmacht om er iets aan te doen, en – ook erg belangrijk – in deze fase kan schaamte een rol spelen. Je wilt niet dat de omgeving merkt dat er iets aan de hand is, dus je gaat toneelspelen. Elke keer dat je niet alleen bent gaat je masker voor.
3. Leven met de aandoening:
Als je in deze fase zit, begin je inzicht te krijgen in je aandoening. Het begin van acceptatie en het opbouwen van zelfvertrouwen begint in deze fase vorm te krijgen. Je leert om te gaan met de beperkingen, maar ook met de sterke kanten die de aandoening met zich meebrengt. Je wilskracht en vechtlust nemen toe. Je gaat opzoek naar ondersteunende methoden om je te helpen om in controle te blijven. Er komt een stuk rust en je voelt je een stuk beter.
4. Leven voorbij de aandoening:
In deze fase heb je weer levenslust, je kunt weer verder. Er is weer een duidelijke structuur in de dag invulling. Je hebt geleerd hoe je met tegenslagen om kunt gaan. Dit is de fase waarin je de rest van je leven zit. Onbewust zal je ook continu bezig zijn met nieuwe ondersteuningsmethoden, je zult veel tegenkomen en derhalve ook veel uitproberen – “wie weet vind ik het prettig en heb ik er wat aan”.
Het herstelproces is geen vastomlijnd proces, geen rechte lijn. Het is meer een kronkelende, krullende lijn die langzaam naar boven loopt.
Er is voor geen enkele fase een tijdsduur, dat verschilt per persoon. En je zult zien dat je in het hele proces regelmatig van de ene fase naar de andere fase springt, zowel heen als terug. Als je in fase 3 zit kan het voorkomen dat je (tijdelijk) weer terugvalt naar fase 2 of zelfs 1 en daarna weer naar fase 3. Dit kan voorkomen, maar dat is voor iedereen anders. Dat maakt dan ook elk herstelproces uniek, en dat hoort ook, je bent per slot van rekening een uniek persoon.