Ervaringsdeskundigheid in de Stand van het Land
Ik kan het niet laten. In het document ‘Stand van het Land – aanpak personen met verward gedrag’ staan onder bouwsteen 1 (Inbreng mensen met verward gedrag en hun omgeving) een aantal zaken die mij raken. Irriteren is (misschien) een te groot woord, maar het lokt in ieder geval een reactie op. En die moet ik even kwijt.
Het gaat over de inzet van ervaringsdeskundigen bij deze bouwsteen (ik ben nog niet verder gekomen, dus wie weet volgt er nog meer). Het gaat in dat stukje over belemmerende factoren.
‘Belemmerende factoren bij de realisatie van deze bouwsteen
Respondenten noemen verschillende belemmeringen ten aanzien van de inzet van ervaringsdeskundigen. Zij geven bijvoorbeeld aan dat het complex is om ervaringsdeskundigen te vinden die ook voldoende executiekracht hebben om activiteiten structureel uit te voeren. Ook is het volgens respondenten belangrijk om ervaringsdeskundigen (met name diegene die nog maar kort in hun herstel zitten) te begeleiden bij hun werkzaamheden. Zij geven aan dat organisaties hier niet altijd voldoende op toegerust zijn. Ook noemen respondenten het gebrek aan structurele financiering voor de inzet van ervaringsdeskundigen in de zorg als belemmeringen.’
Ik ga ze even stuk voor stuk af:
Zij geven bijvoorbeeld aan dat het complex is om ervaringsdeskundigen te vinden die ook voldoende executiekracht hebben om activiteiten structureel uit te voeren.
Hier ben ik het gedeeltelijk mee eens. Het is inderdaad moeilijk om een ervaringsdeskundige te vinden die deze activiteiten kan uitvoeren. Ik spreek hier uit ervaring, zo af en toe heb ik er een nodig bij een van de projecten waar ik bij betrokken ben, en ook ik kan niet altijd een geschikte collega vinden (oorzaak: willen, kunnen, financiën, regio). Aan de andere kant ben ik van mening dat er in Nederland voldoende ervaringsdeskundigen rondlopen die het wel kunnen. In mijn ogen zit het probleem voornamelijk in het geven van kansen om te laten zien dat de ervaringsdeskundige de taak aankan. Er wordt nog te veel naar de ervaringsdeskundige gekeken als (ex) cliënt (en dat klopt) die erg kwetsbaar is en die we niet te veel kunnen belasten.
Ik ben van mening dat een goede ervaringsdeskundige zijn eigen grenzen kent, zijn eigen vaardigheden kent en dus heel goed in staat is om te bepalen of hij (of zij) in staat is om de klus te klaren. Als de ervaringsdeskundige de opdracht niet uit kan voeren moet hij (of zij) niet op de opdracht (functie) reageren. Dit is volgens mij een normaal gegeven en niet alleen voor ervaringsdeskundigen. Ook een aannemer die de opdracht niet kan uitvoeren neemt hem niet aan en de vertegenwoordiger die goed is in het verkopen van telefoontoestellen gaat (lijkt mij) geen opdracht aannemen om Phillips te reorganiseren.
Bovenstaande sluit aan bij het volgende stukje tekst:
Ook is het volgens respondenten belangrijk om ervaringsdeskundigen (met name diegene die nog maar kort in hun herstel zitten) te begeleiden bij hun werkzaamheden. Zij geven aan dat organisaties hier niet altijd voldoende op toegerust zijn.
Ook hier ben ik het gedeeltelijk mee eens. Het is belangrijk dat (afhankelijk van de opdracht en het niveau) ervaringsdeskundigen begeleid worden. Ook dit is een normaal gegeven dat niet alleen voor ervaringsdeskundigen geldt. Elke werknemer die nieuw is in een functie heeft begeleiding nodig. Dus dit is, in mijn ogen, niks bijzonders. Het zit hem in het laatste zinnetje: Zij geven aan dat organisaties hier niet altijd voldoende op toegerust zijn. Hoezo niet toegerust? Is er bij de organisaties dan geen begeleiding voor nieuwe werknemers? Lijkt mij toch wel. Dus gaat het om een speciale begeleiding voor ervaringsdeskundigen. En gaat het dus om de vraag wie de ervaringsdeskundige dan moet of kan begeleiden. Want de normale begeleiding is blijkbaar niet geschikt voor ervaringsdeskundigen. Ergens zit daar wel wat in, als je ervaringsdeskundigen gaat inzetten die kort in hun herstel zitten is er best wel veel en speciale begeleiding nodig. Je kunt je dan afvragen of je het wel over ervaringsdeskundigen moet hebben, maar dat is een andere discussie.
Het verwijst wel weer naar het eerste stukje tekst over de vindbaarheid van een geschikte ervaringsdeskundige. Als je zoekt naar een snoek in een aquarium met guppy’s zul je hem ook niet vinden. Dus is het zaak om in het goede aquarium te zoeken.
Het laatste stukje is natuurlijk iets waar ik het roerend mee eens ben:
‘Ook noemen respondenten het gebrek aan structurele financiering voor de inzet van ervaringsdeskundigen in de zorg als belemmeringen.’
Het vinden van financiering is erg moeilijk, vaak komt dit op het bordje te liggen van gemeenten, en die liggen al onder druk als we het hebben over het sociaal domein en financiering. Instellingen en organisaties geven vaak aan de inzet van ervaringsdeskundigen erg belangrijk te vinden en dit ook graag willen gaan doen. Als zij zich bewust worden van de kosten die het met zich meebrengt, haken ze vaak af. Veel mensen moeten nog wennen aan het feit dat ervaringsdeskundige een beroep is en dat die zich niet in VVV-bonnen laten uitbetalen. Dat er ook mogelijkheden zijn om ervaringsdeskundigen op afroep in te zetten (als ZZP bijvoorbeeld) en zij hierdoor niet “vastzitten” aan dure arbeidscontracten is niet bij iedereen bekend.
Er zijn in Nederland op de verschillende plekken organisaties die vanuit ervaringsdeskundigheid werken. Deze organisaties (bijvoorbeeld Ixta Noa en Boedies – sorry, beetje reclame moet kunnen) stellen ervaringsdeskundigheid beschikbaar tegen hele redelijke tarieven. Dus als je als instelling af en toe een ervaringsdeskundige wilt inzetten zijn er mogelijkheden. Net als begeleiding van ervaringsdeskundigen, ook die kan extern geregeld worden.
Ik heb het onder woorden gebracht en ben het kwijt. Nu maar hopen dat ik niet bij elke bladzijde (58) van het document dit ‘moet’ doen.
Voor iedereen die het document nog niet heeft gelezen: