Achteraf: De waarom vraag

Achteraf

De vraag waarom heeft hij dit gedaan?

Blijft onbeantwoord

De vraag waarom heb ik niks gemerkt?

Blijft onbeantwoord

De vraag waarom heeft hij niks gezegd?

Blijft onbeantwoord

De vraag waarom heb ik niks gevraagd?

Blijft onbeantwoord

Er is maar 1 ding zeker

Hij is niet meer hier.

De waarom vraag stelt mensen in staat zich te ontwikkelen. Iedereen kent de waaromfase bij kinderen, waarin ze maar blijven doorgaan met het vragen waarom. Ook al ben je dat op een gegeven moment wel zat, je weet dat een kind die vraag stelt om zich te kunnen ontwikkelen. De ontwikkeling door het stellen van waaromvragen gaat je hele leven door.

Er zijn ook waarom vragen die de mensheid al eeuwen stelt en waar we, denk ik, nooit een antwoord op zullen vinden. De vraag ‘waarom zijn wij op aarde?’ (oftewel de zoektocht naar de zin van ons bestaan) houdt de filosofen onder ons al eeuwenlang bezig.

Er zijn ook waarom vragen waarop we geen antwoord kunnen krijgen gewoon omdat degene met het antwoord er niet meer is. In deze gevallen laat het vaak mensen in het ongewisse en dat kan leiden tot een onterecht schuldgevoel. De waarom vraag moet je dan eigenlijk loslaten, maar dat is voor de meeste mensen erg moeilijk.

Dat het schuldgevoel onterecht is kunnen de meeste mensen erg moeilijk plaatsen. Iedereen wil graag een antwoord op een gestelde vraag, dit brengt duidelijkheid. Maar in het geval van suïcide is dat niet altijd haalbaar. Als er een afscheidsbrief is achtergelaten kan dat antwoord geven op de vraag waarom iemand uit het leven is gestapt. Maar dan is het nog vaak zo dat vragen als ‘waarom heb ik niks gemerkt?’ en ‘wat had ik kunnen doen?’ onbeantwoord blijven.

Alleen de persoon die suïcide heeft gepleegd is verantwoordelijk voor wat er is gebeurd, niemand anders. In de gesprekken die ik voer met nabestaanden komt het thema verantwoordelijkheid vaak aan bod. Ze voelen zich verantwoordelijk voor wat iemand anders heeft gedaan. Ik probeer ze dan altijd duidelijk te maken dat het gevoel van verantwoordelijk zijn niet terecht is. Door het te verplaatsen naar gewone dagelijkse dingen lukt dat meestal wel, vermindert het gevoel in ieder geval. Een simpel voorbeeld; je wilt een auto kopen die je eigenlijk niet kunt verantwoorden, je naaste geeft dit aan, maar je koopt de auto toch. Vervolgens kom je in de problemen, wie is er dan verantwoordelijk? Je naaste of jijzelf? Het antwoord wat ik dan krijg is dat zij zelf verantwoordelijk zijn voor hun gedrag. Meestal is dat het ‘ohh, zo’ moment en valt het kwartje.

Een simpel voorbeeld, maar het helpt wel. En dat is waar het uiteindelijk omgaat.

Koos